Wat is blockchain voor de accountancy?

In de 'Hype Cycle for Emerging Technologies 2017' van Gartner maakt blockchain inmiddels een voorzichtige beweging van 'hoogtepunt van verwachtingen' naar 'dal der teleurstelling'. Gaat Blockchain de wereld op grote schaal veranderen? In de blog 'Wat betekent blockchain voor de accountancy?' ga je even mee in deze wereld.

Wat is blockchain?

Blockchain verzamelt gegevens en ordent dit in blokken, waarna ze veilig met behulp van cryptografie aan elkaar worden gekoppeld. Het legt transacties vast, zoals geld, spaarpunten, contracten, handelingen zoals een call-to-action button op een webpagina.

De oorspronkelijke techniek is ontwikkeld voor het verzenden van digitale valuta van zender naar ontvanger zonder tussenkomst van een bank of andere partij die de transactie controleert. Klinkt als een ideale situatie wat de ondernemer veel geld en tijd kan besparen. Je kunt dan zelfs zonder boetes op het laatste moment je btw-aangifte indienen en geld overboeken naar de Belastingdienst.

Nadelen van blockchain

Op papier en voor de bitcoin functioneert deze techniek ‘perfect’. Maar wanneer iemand deze technologie wil gebruiken voor een ander doel, dan moet de technologie worden aangepast. Ook heeft de blockchain nogal wat nadelen:

• het heeft een hoog energieverbruik, doordat de transactie door een grote hoeveelheid computers moet worden gevalideerd;
• het is voor techneuten waarschijnlijk te begrijpen, maar voor de meeste mensen is het erg gebruikersonvriendelijk het voldoet niet aan snelheidseisen;
• de onschatbare grootte. Vanwege het open-source karakter en de grote hoeveelheid data die voor altijd geregistreerd staat, groeit het exponentieel;
• het versturen van een bitcoin per transactie verbruikt evenveel energie als anderhalf Amerikaans huishouden per dag. In vergelijking tot de Visa is de bitcoin ongeveer vijfduizend keer duurder per transactie en door het hoge energieverbruik heeft het nadelige gevolgen voor het milieu.

Daarnaast zijn er barrières zoals ontbrekende governance, de niet vast te stellen identiteit (de namen van betrokken partijen zijn niet zichtbaar) en de ongewenste transparantie op transactieniveau. Dit komt naar voren in het onderzoek naar de impact van blockchain technologie in de samenstelwerkwerkzaamheden van de mkb-accountant*.

Ongewenste transparantie

Uit dit onderzoek komt ook naar voren, dat op dit moment de beschikbare systemen voor blockchain-toepassingen (nog) geen toegevoegde waarde leveren voor de mkb-accountant. Want…er is namelijk ook nog een klant, de ondernemer.

Al deze ondernemers moeten hun administratie gaan voeren in de blockchain wil dit systeem kunnen gaan werken. Door de bovengenoemde nadelen is het systeem voor de meeste ondernemers nog niet bruikbaar, te duur en kleven er ook grote nadelen aan de transparantie. De administratie wordt voor iedereen zichtbaar die toegang heeft tot de blockchain van de onderneming. Stakeholders kunnen in real-time informatie inzien en daarmee inzicht krijgen in de financiële gesteldheid van een onderneming.

Experimenten met blockchaintechnologie

Dat betekent niet dat accountants en ondernemers rustig moeten afwachten. De ontwikkelingen gaan snel en op allerlei gebieden worden experimenten uitgevoerd, zoals bij de gemeente Haarlem, waar Stichting ICTU en blockchainontwikkelaar Xurux een ‘proof of concept’ hebben ontwikkeld voor het verifiëren van waardepapieren via de publieke IOTA-blockchain. IOTA is een technologie die kan helpen om te verifiëren dat informatie welke wordt uitgewisseld tussen apparaten, altijd correct is en niet kan worden gemanipuleerd. Dit heeft dan vooral betrekking op het uitvoeren van financiële transacties.

Wanneer deze blockchain-proof wordt goedgekeurd, zal de echtheid van digitaal verstrekte documenten gewaarborgd kunnen worden. De stap naar het gemeentehuis voor bijvoorbeeld een aanvraag voor een woning bij de woningbouwvereniging of bij het registreren van regelingen van het kindpakket is hierdoor overbodig. Deze technologie zal bij gemeenten zorgen voor baanbrekende innovaties.

IOTA-blockchain neemt een aantal van de hierboven genoemde nadelen weg zoals het hoge energieverbruik, de hoge transactiekosten en de relatief lage transactiesnelheid. De ontwikkelingen gaan snel en gezien het open source karakter van blockchain zullen deze ontwikkelingen ook snel wel toegevoegde waarde leveren voor ondernemers en accountants. Je kunt maar beter de regie houden over vernieuwingen in plaats van dat de vernieuwing jou inhaalt.

Een ander vraagstuk dat mij bezighoudt in dit hele verhaal rondom blockchain, is hoe men omgaat met de input. Garbage in, is garbage out. Dat zien we al jaren bij bijvoorbeeld CRM-systemen. Alles valt of staat bij de invoer van gegevens door de mens. We hebben helaas nog steeds geen kabel aan ons brein gekoppeld die ervoor zorgt dat informatie op de juiste manier in een systeem wordt geboekt. Dus hoe zorg je ervoor dat de juiste gegevens op de juiste manier in de blockchain terecht komen?

Kans of bedreiging?

Als accountant wil je vast weten waar je vanuit je vakgebied betekenis kunt geven aan deze nieuwe ontwikkeling. Waarschijnlijk komt hier de adviesfunctie om de hoek kijken en zul je nog veel meer naast de ondernemer moeten gaan staan. Hoe kun je als accountant ervoor zorgen dat bij de ondernemer alles goed geregeld is voorafgaand aan een blockchain-transactie? Er liggen mooie kansen te wachten. Creëer je toekomst!

*Onderzoek naar de impact van blockchain technologie in de samenstelwerkwerkzaamheden van de mkb-accountant